Boventallig verklaard worden (of boven formatief verklaard worden) impliceert dat u boven de vastgestelde formatie van de nieuwe organisatie zit. Uw functie vervalt doordat er – bijvoorbeeld door een reorganisatie of fusie – meer werknemers dan functies zijn.

De formatie geeft het aantal FTE aan. Boven formatief betekent dat u boven de formatie zit en moet afvloeien of (bij een veranderfunctie) kunt solliciteren op een nieuwe functie.

Iedere functie in de organisatie krijgt een bepaalde status toebedeeld. Deze status kan bestaan uit een blijffunctie, veranderfunctie, krimpfunctie of verdwijnfunctie. Enkel wanneer een functie een blijffunctie betreft, kan de werknemer niet boventallig worden verklaard. Boventalligheid bij een veranderfunctie, krimpfunctie of verdwijnfunctie is niet te voorkomen.

Veelal wordt bij het boventallig verklaren gebruikgemaakt van het afspiegelingsbeginsel. Dit beginsel zorgt ervoor dat de leeftijdsopbouw voor- en na de reorganisatie gelijk blijft. De afspiegeling bepaalt welke werknemers binnen hun functiegroep boventallig verklaard worden.

Werknemers in een bepaalde functiegroep worden in vijf leeftijdsgroepen ingedeeld (<25, 25 – 35, 35 – 45, 45 – 55, en >55 jaar). Voor werknemers uit dezelfde leeftijdscategorie geldt dat de werknemer(s) met het kortste dienstverband boventallig verklaard worden (LIFO of Last In First Out-principe).

Bij een enkele werknemer in de functiegroep, een onmisbare werknemer of een werknemer met een zwakke arbeidsmarktpositie wordt afgeweken van het afspiegelingsbeginsel.

In het plan worden regelingen opgenomen om boventallig verklaarde medewerkers van werk naar werk te begeleiden. Zo’n traject heet een outplacementtraject.